Het verband tussen obesitas en kanker

Obesitas is een ernstig gezondheidsprobleem dat wereldwijd steeds vaker voorkomt. Naast het verhoogde risico op hart- en vaatziekten, diabetes en andere chronische aandoeningen, is er een duidelijk verband tussen obesitas en kanker. In dit artikel zullen we dieper ingaan op de relatie tussen obesitas en kanker, de mogelijke mechanismen, de types kanker die het meest worden beïnvloed en de preventieve maatregelen.

Obesitas en de ontwikkeling van kanker

Obesitas wordt beschouwd als een belangrijke risicofactor voor de ontwikkeling van verschillende vormen van kanker. Studies hebben aangetoond dat overmatige vetophoping in het lichaam kan leiden tot chronische ontsteking, hormonale veranderingen, insulineresistentie en verstoorde cellulaire functies, die allemaal bijdragen aan de vorming en groei van kankercellen.

Mechanismen achter het verband

Verschillende mechanismen worden verondersteld het verband tussen obesitas en kanker te verklaren:

• Chronische ontsteking: Obesitas kan leiden tot een lage graad van chronische ontsteking in het lichaam. Ontstekingsstoffen geproduceerd door vetcellen kunnen de normale celregulatie verstoren en de groei van kankercellen stimuleren.
• Hormonale veranderingen: Vetweefsel produceert oestrogeen, een hormoon dat betrokken is bij de ontwikkeling van borst- en baarmoederkanker. Overmatig vetweefsel kan leiden tot een verhoogde oestrogeenproductie, wat het risico op deze vormen van kanker verhoogt.
• Insulineresistentie: Obesitas is vaak geassocieerd met insulineresistentie, waarbij de cellen niet goed reageren op insuline. Dit leidt tot verhoogde insuline- en insulineachtige groeifactor-1 (IGF-1) niveaus, die de groei van kankercellen kunnen bevorderen.
• Veranderde vetstofwisseling: Obesitas gaat vaak gepaard met een verstoorde vetstofwisseling, waarbij vetzuren en andere lipiden abnormaal worden gemetaboliseerd. Deze veranderingen kunnen bijdragen aan de ontwikkeling en groei van kankercellen.

Kankertypes geassocieerd met obesitas

Verschillende vormen van kanker worden sterk beïnvloed door obesitas. Hier zijn enkele van de meest prominente kankertypes waarbij obesitas een verhoogd risico met zich meebrengt:

• Borstkanker: Obesitas na de menopauze is geassocieerd met een verhoogd risico op borstkanker bij vrouwen. De relatie tussen obesitas en borstkanker wordt deels toegeschreven aan verhoogde oestrogeenspiegels.
• Dikke darmkanker: Dikke darmkanker, ook wel colorectale kanker genoemd, is ook sterk geassocieerd met obesitas. Studies hebben aangetoond dat overgewicht en obesitas het risico op het ontwikkelen van dikke darmkanker verhogen, vooral bij mannen.
• Baarmoederkanker: Obesitas is een belangrijke risicofactor voor baarmoederkanker, ook wel endometriumkanker genoemd. Het verhoogt de oestrogeenproductie en veroorzaakt hormonale onevenwichtigheden die de groei van kankercellen in het baarmoederslijmvlies stimuleren.
• Nierkanker: Obesitas is geassocieerd met een verhoogd risico op nierkanker, met name bij mannen. De exacte mechanismen achter dit verband zijn nog niet volledig begrepen, maar het is waarschijnlijk te wijten aan zowel hormonale als metabole veranderingen die optreden bij obesitas.
• Alvleesklierkanker: Obesitas wordt ook geassocieerd met een verhoogd risico op alvleesklierkanker. De ontsteking en insulineresistentie geassocieerd met obesitas kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van deze agressieve vorm van kanker.

Preventieve maatregelen

Het is belangrijk om preventieve maatregelen te nemen om het risico op obesitas-gerelateerde kankers te verminderen. Hier zijn enkele aanbevelingen:

• Handhaaf een gezond gewicht: Het handhaven van een gezond lichaamsgewicht door middel van een evenwichtig dieet en regelmatige lichaamsbeweging is essentieel. Dit kan helpen bij het verminderen van het risico op obesitas en daarmee het risico op kanker.
• Gezond dieet: Kies voor een voedzaam dieet dat rijk is aan groenten, fruit, volle granen en magere eiwitten. Beperk de consumptie van bewerkte voedingsmiddelen, suikerhoudende dranken en verzadigde vetten.
• Fysieke activiteit: Regelmatige lichaamsbeweging helpt niet alleen bij het handhaven van een gezond gewicht, maar het kan ook de hormoonspiegels reguleren, ontstekingen verminderen en de stofwisseling verbeteren. Streef naar minstens 150 minuten matige lichaamsbeweging per week.
• Stoppen met roken: Roken in combinatie met obesitas verhoogt het risico op verschillende vormen van kanker aanzienlijk. Stoppen met roken is van vitaal belang om het risico op kanker te verminderen.
• Regelmatige medische controles: Onderga regelmatig medische controles en screenings voor kanker, zoals mammogrammen, uitstrijkjes en colonoscopieën, zoals aanbevolen door zorgverleners.

Conclusie

Obesitas is sterk geassocieerd met een verhoogd risico op verschillende vormen van kanker. Het verband tussen obesitas en kanker kan worden verklaard door chronische ontsteking, hormonale veranderingen, insulineresistentie en verstoorde vetstofwisseling. Borstkanker, dikkedarmkanker, baarmoederkanker, nierkanker en alvleesklierkanker behoren tot de kankertypes die het meest worden beïnvloed door obesitas. Het handhaven van een gezond gewicht, een gezond dieet, regelmatige lichaamsbeweging, stoppen met roken en regelmatige medische controles zijn belangrijke preventieve maatregelen om het risico op obesitas-gerelateerde kankers te verminderen.

Het is van cruciaal belang om bewustzijn te creëren over de relatie tussen obesitas en kanker en het belang van een gezonde levensstijl in het voorkomen van deze ernstige ziekten. Door gezonde keuzes te maken en preventieve maatregelen te nemen, kunnen we ons risico op kanker verlagen en een betere gezondheid en welzijn bevorderen.

Bronnen:

1. World Cancer Research Fund/American Institute for Cancer Research. Diet, Nutrition, Physical Activity and Cancer: a Global Perspective. Continuous Update Project Expert Report 2018.
2. Lauby-Secretan, B.,Lauby-Secretan, B., Scoccianti, C., Loomis, D., et al. (2016). Body Fatness and Cancer—Viewpoint of the IARC Working Group. The New England Journal of Medicine, 375(8), 794-798.
3. Renehan, A. G., Tyson, M., Egger, M., et al. (2008). Body-Mass Index and Incidence of Cancer: A Systematic Review and Meta-Analysis of Prospective Observational Studies. The Lancet, 371(9612), 569-578.
4. World Health Organization. (2021). Obesity and Overweight. Retrieved from https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/obesity-and-overweight
5. American Cancer Society. (2021). Does Body Weight Affect Cancer Risk? Retrieved from https://www.cancer.org/cancer/cancer-causes/diet-physical-activity/body-weight-and-cancer-risk/effects.html