Artrose is een veelvoorkomende gewrichtsaandoening die over het algemeen wordt geassocieerd met veroudering en overbelasting van gewrichten. Dit kan met name veroorzaakt worden door overgewicht, wat leidt tot snellere slijtage van gewrichten zoals knieën, enkels en heupen.
Kenmerken van artrose zijn onder meer pijn tijdens het bewegen van het aangetaste gewricht, stijfheid of een stram gevoel en in ernstige gevallen een krakend geluid. Bewegingsbeperking en standsverandering van het gewricht kunnen ook voorkomen.
Inhoudsopgave
Het Belang van Gewichtsbeheersing
Overgewicht is een risicofactor voor artrose die we kunnen beïnvloeden. Door gewichtsverlies wordt het gewricht minder belast, wat resulteert in minder slijtage als gevolg van overbelasting. Meer bewegen kan helpen bij het opbouwen van spiermassa, wat de functie van de gewrichten verbetert. Het is daarom sterk aan te raden om bij overgewicht naast beweging ook te focussen op gewichtsverlies.
Artrose in Nederland: Trends en Kennisontwikkeling
Chronische ziekten, waaronder artrose, zijn steeds prominenter in onze samenleving. Dit is deels te wijten aan de verschuiving van acute naar chronische ziekten en de toenemende vergrijzing.
Etiologie en Preventie
Artrose, soms onjuist aangeduid als gewrichtsslijtage, is de meest voorkomende aandoening van het bewegingsapparaat, vooral bij ouderen en vrouwen. Ondanks pogingen om criteria op te stellen voor de diagnose van artrose, is er op dit moment nog geen algemeen geaccepteerd criterium.
De diagnose wordt gesteld op basis van patiënten klachten, lichamelijk onderzoek, laboratoriumtests en röntgenfoto’s. De oorzaak van artrose is grotendeels nog onbekend, met diverse hypothesen voorgesteld. De meest geaccepteerde hypothese suggereert dat het proces dat tot artrose leidt, begint in het kraakbeen.
Leefstijl Factoren
Roken en lichamelijke activiteit worden vooral in verband gebracht met het ontstaan en/of beloop van artrose. Roken lijkt het risico op artrose te verlagen, hoewel de resultaten van verschillende onderzoeken niet eenduidig zijn. Lichamelijke activiteit beïnvloedt zowel het ontstaan als het beloop van artrose, zij het in verschillende richtingen. Hoewel er enkele hypothesen zijn die stellen dat fysieke activiteit het risico op het ontstaan van artrose verhoogt, zijn er steeds meer aanwijzingen dat regelmatig hardlopen dit risico niet verhoogt.
Preventieve Maatregelen
Voor de primaire preventie van artrose door leefstijlinterventies is het bevorderen van ‘verstandig’ bewegen, beginnend in het basisonderwijs, een belangrijk aangrijpingspunt. Bij secundaire preventie is vooral het vroeg herkennen van symptomen belangrijk om functiebeperkingen zo veel mogelijk te voorkomen. Screening is nog niet mogelijk.
Bij de behandeling van artrose speelt fysiotherapie een belangrijke rol. Hoewel de effectiviteit van interventies gericht op lichaamsbeweging nog niet bewezen is, is het duidelijk dat meer onderzoek nodig is om de mogelijkheden voor zowel primaire, secundaire als tertiaire preventie van artrose beter te begrijpen.
Conclusie
Hoewel er nog veel te leren valt over de oorzaken en het beloop van artrose, is het duidelijk dat leefstijlfactoren, waaronder overgewicht, roken en lichamelijke activiteit, een significante rol spelen. Het belang van preventie door leefstijlinterventies, waaronder gewichtsverlies, regelmatige beweging en ‘verstandig’ bewegen, kan niet genoeg worden benadrukt.
